چرخه کربن یک فرآیند طبیعی است که نشاندهنده نحوه حرکت کربن در محیط زیست است. در این چرخه، کربن از طریق مختلفی بین جو، خاک، آب و موجودات زنده حرکت میکند. به طور خلاصه، مراحل این چرخه به شرح زیر است:
1. **اکسیداسیون کربن در جو:** کربن عمدتاً به شکل دیاکسید کربن (CO2) در جو وجود دارد. این گاز از سوختن سوختهای فسیلی، فعالیتهای صنعتی و تنفس جانوران به جو وارد میشود.
2. **فتوسنتز:** گیاهان از دیاکسید کربن جو در فرآیند فتوسنتز استفاده میکنند. آنها نور خورشید را جذب کرده و استفاده میکنند تا CO2 و آب را به قند و اکسیژن تبدیل کنند. این قندها انرژی مورد نیاز گیاه را تأمین میکند و موجب تولید کربن در زیستتوده گیاه میشود.
3. **غذا:** جانوران و انسانها از گیاهان تغذیه میکنند و کربن موجود در گیاهان را جذب میکنند. این کربن به صورت ترکیبات آلی وارد بدن آنها میشود.
4. **مرگ و تجزیه:** پس از اینکه جانوران و گیاهان میمیرند، میکروارگانیسمها و موجودات تجزیهکننده این مواد را تجزیه میکنند و کربن موجود در آنها را دوباره به خاک و جو بازمیگردانند.
5. **سوختهای فسیلی:** بخشی از کربنی که در زمین باقی میماند، در طی میلیونها سال به سوختهای فسیلی مانند زغالسنگ، نفت و گاز تبدیل میشود.
6. **بازگشت به جو:** وقتی که این سوختهای فسیلی در صنعت یا در وسایل نقلیه سوخته میشوند، کربن دوباره به صورت دیاکسید کربن به جو بازمیگردد و چرخه دوباره شروع میشود.
به طور کلی، چرخه کربن به عنوان یک فاکتور مهم در تنظیم دما و آب و هوای زمین و همچنین در تأمین انرژی برای موجودات زنده عمل میکند. حفظ تعادل این چرخه برای حفاظت از محیط زیست و کاهش تغییرات جوی بسیار حائز اهمیت است.
